طراحی شهری در انگار شاران

«طراحی شهری»‌ شاخه ‌نوينی در توسعه شهری است‌ كه‌ به‌ ارتقاء كيفيت‌ محيط‌ نظر دارد و پيدايش‌ آن‌ مربوط‌ به‌ تحول‌ عميقی است‌ كه‌ در مفهوم‌ و نگرش‌ «توسعه» ايجاد شده‌ است‌. مفهوم‌ توسعه‌ در زمانی بس‌ طولانی به‌ استفاده‌ بی‌محابا از منابع‌ برای دستيابی به‌ حداكثر منافع‌ تعبير می‌شد. استفاده‌ بدون‌ قيد و شرط‌ منابع‌ و دريافت‌ حداكثر سود در مفهوم‌ كمی آن‌ در كانون‌های شهری - به‌‌عنوان‌ جايگاه‌ اصلی توسعه -‌ دو‌ خصلت‌ اصلی اين‌ روند را تشكيل‌ می‌داد.
آنچه‌ كه‌ در پی رخداد جريان‌ توسعه‌ افسارگسيخته در نظام‌ شهرنشينی مشهود است‌، انباشت‌ نابخردانه‌ سرمايه‌، انسان‌ و ماشين‌ است‌ كه‌ محيطی ناسازگار و ناآشنا با انسان‌ و طبيعت‌ را به‌وجود آورد. واقعيت‌ اين‌ است‌ كه‌ در روابط‌ شهری امروزين‌، انسان‌ با خود و با انسان‌های ديگر(با مجموعه‌های انسانی) و نيز با محيط‌ بيگانه‌ است‌. در اين‌ نظام‌ انسان‌ها و عناصر كالبدی توده‌وار به‌‌صورت‌ ذره‌های اجتماعی يا كالبدی بدون‌ شكل‌ تعريف‌ شده‌ در محيط‌ پراكنده‌ شده‌اند كه حاصل نبود روابط‌ مستقيم‌ اجتماعی و عملكردی بين‌ آنها است‌. در اين‌ نظام‌، ادراک فضايی و حس‌ تعلق‌ به‌‌مكان‌ به‌‌ پايين‌ترين‌ حد خود نزول‌ می‌كند. درنظام‌ شهری متوازن‌ بين‌ اجزاء و محيط‌ روابط‌ سازگاری وجود دارد. شهر به‌عنوان‌ يک ساخت‌ كلی اگر چه‌ دارای هويتی مستقل‌ است‌ ولی در عين‌ حال‌ بر اجزاء خود تأثير می‌گذارد. ادراک فضايی از اين‌ خصلت‌ برمی‌خيزد. اجزاء و انسان‌ها نه‌ چون‌ ابزار، بلكه‌ خود هدف‌ غايی می‌شوند و به‌ نوبه‌ خود بر ساخت‌ كلی محيط‌ زندگیشان‌ تأثير می‌گذارند. احساس‌ تعلق‌ به‌ مكان‌ از اين‌ رابطه‌ نشأت‌ می‌گيرد.
ابزار تحقق‌ هدايت‌ متوازن‌ و متعادل‌ شهر، «طراحی شهری»‌ است‌ كه‌ درون‌ مايه‌ اصلی آن‌ ارتقاء كيفيت‌ محيط‌ از طريق‌ ارتباط‌ بهينه‌ بين‌ «شهروند و شهر و طبيعت»‌ است‌. از اين‌ نظر، طراحی شهری يک رسانه‌ گروهی برای تأمين‌ منافع‌ عامه‌ و بلندمدت‌ شهروندان‌ بوده‌ و پيام‌ آن‌ تقويت‌ انسجام اجتماعی و برون‌رفت‌ از مجموعه‌های انسانی بی‌شكل‌ و توده‌وار، فراخوان‌ مشاركت‌ عمومی و وفاق‌ برای تحقق‌ نظام‌ شهری متوازن‌ است.‌
بر اين اساس رويكرد در طراحی شهری عبارت است از:
(الف) بنا نهادن توسعه‌ای پايدار و همنواخت با حفاظت سرشت محدوده كه در عين حال پاسخگوی جريان حيات مدنی معاصر باشد؛
( ب‌ ) سازمان دادن چگونگی مداخله در محدوده مبتنی بر آميزه‌ای از آرايش كالبد و فضا، عاطفه جمعی، هنر، سلامت، ايمنی و بهداشت محيط؛
( ت‌ ) ايجاد محيطی كه در آينده پاسخگوی نياز و مسائل هر مراجعه‌كننده‌ای اعم از پير و جوان، ساكن و گردشگر و ... باشد.

فهرست تجربه‌ها